Informatie over erven en nalatenschap

Alle informatie op deze website valt onder de voorwaarden beschreven in de 'gebruiksovereenkomst'
Juridisch advies of juridische bijstand nodig m.b.t. erven en nalatenschap? Contacteer hier een advocaat erfrecht in uw regio.

Erfrecht wettelijk samenwonenden

In navolging van een aantal andere Europese landen zoals de Scandinavische landen, Duitsland en Nederland heeft ons land, naast het traditionele huwelijk, andere samenlevingsvormen van volwassenen uitdrukkelijk erkend en geregeld. Zo biedt de federale wet van 23 november 1998 (inwerking sinds 1 januari 2000) een juridische omkadering voor elk type van tweerelatie, ongeacht de seksuele of familiale band, voor zover de partners uitdrukkelijk voor deze rechtsbescherming kiezen.

In 12 jaar tijd is het aantal geregistreerde verklaringen van wettelijk samenwonenden gestegen tot het niveau van het aantal huwelijken. In 2011 waren er 80.614 gehuwden tegenover 78.884 ‘geregistreerde samenwonende partners’ (bron: De Standaard van 27 juli 2012). Deze geregistreerde partners worden ook wel ‘wettelijke’ samenwonenden genoemd. In voormelde wet is er onder meer een bescherming voor de gezinswoning, een regeling voor de bijdragen in de gezinslasten.

Voor het vermogensrechtelijk statuut van de niet geregistreerde of ‘feitelijk’ samenwonenden is er bij overlijden tot op heden niets wettelijk geregeld. Zij zijn aangewezen op testamentaire of conventionele (bvb. bescherming via aanwas) technieken.

Bovendien hebben sommige kinderloze samenwoners mogelijks ook nog te kampen met de reservataire aanspraken van hun ouders. Voor de ‘wettelijk’ samenwonenden is bij wet van 28 maart 2007 en precair erfrecht voorzien.

Bij wet van 28 maart 2007 (met ingang vanaf 18 mei 2007) kunnen samenwonende partners van elkaar erven. Deze wet is van federale aard en is dus voor gans België van toepassing. Dit in tegenstelling tot de regionale materie van het successierecht, dat voor de samenwonende partners in de drie gewesten totaal verschillend is.

Verder komen enkel samenwonende partners, die een verklaring van samenwoning hebben afgelegd, voor het wettelijk erfrecht in aanmerking. Dit betekent dat zij die feitelijk samenwonen van het wettelijk erfrecht zijn uitgesloten. Noteer nochtans dat deze laatste groep in het Vlaamse gewest (niet in Brussel of Wallonië) van een voordelig fiscaal successietarief van 3, 9 tot 27% – zelfs een voorwaardelijke vrijstelling voor de gezinswoning – kan genieten.

Feitelijk samenwonenden zullen in de regel dan wel tijdens hun leven nog steeds aangewezen zijn om bepaalde beschermingstechnieken toe te passen.

De grote krijtlijnen van dit nieuwe erfrecht kunnen als volgt worden samengevat. Zoals de langstlevende echtgenoot verkrijgt de overlevende partner van rechtswege (dus zonder enige testamentaire of conventionele beschikking) het vruchtgebruik over de gezinswoning en de huisraad die er zich in bevond. In tegenstelling tot het wettelijk vruchtgebruik van de overlevende huwelijkspartner verkrijgt de overlevende samenwoner geen erfrechtelijk vruchtgebruik op de andere goederen dan de gezinswoning en de huisraad (bvb. de aandelen van de vennootschap, de effecten, de tweede woning aan de kust, de auto, …). Een testamentair of conventioneel initiatief is voor deze goederen nog steeds nodig.

Verder heeft de langstlevende echtgenoot, in tegenstelling tot de overlevende samenwonende partner, ook een reservataire bescherming. Zo heeft hij/zij een wettelijke reserve op de helft in vruchtgebruik van alle goederen en zelfs op de geheelheid in vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad. De langstlevende samenwonende partner heeft daarentegen geen reservataire bescherming, zodat een onterving nog steeds mogelijk is.

Samenwoners die een ruimer erfrechtelijke bescherming tegenover elkaar wensen zullen dan toch best kiezen voor het huwelijkse bootavontuur, aldus de wetgever in zijn memorie van toelichting.

Zoals bij de echtgenoten voorziet de wet verder dat de ouders van de eerst stervende samenwonende partner niet langer hun reservataire aanspraak kunnen laten gelden ten aanzien van de schenkingen die aan de langstlevende samenwonende werden gedaan. Men kan besluiten dat de erfrechtelijke bescherming in hoofde van de langstlevende echtgenoot veel beter is dan deze van de samenwonende partner. Deze laatste zal best zijn toevlucht zoeken naar testamentaire (zie deel over testamenten) of conventionele (zie deel over samenlevingscontracten en aanwas, schenkingen) beschermingstechnieken

Bron: Sterven en Erven - Auteur: Jos Ruysseveldt - ISBN: 9789491999086 – meer info

Vraag juridisch advies
aan een gespecialiseerd
advocaat erfrecht.

Advocaten erfrecht

Gespecialiseerde advocaten erfrecht verspreid over 15 kantoren in Vlaanderen & Brussel staan u bij met juridisch advies. Snel en discreet. Het contacteren van deze advocaten verplicht u verder tot niets.